Barszcz Sosnowskiego pojawił się w Polsce ponad pół wieku temu. Początkowo odkryta na Kaukazie roślina miała być stosowana jako pasza dla bydła. Pomysł upadł, ale było już za późno. Gwałtownie rozprzestrzeniająca się roślina wymknęła się spod kontroli i zaczęła na dziko rosnąć w wielu miejscach Polski. Wysokie nawet na cztery metry rośliny można spotkać m.in. nad przepływającymi przez górskie miejscowości rzekami. Skupiska barszczu występują na przykład w wielu miejscach na terenie beskidzkiej Wisły. Barszcz Sosnowskiego jest bardzo groźny, a kontakt z nim może powodować bolesne i trudne do gojenia oparzenia. Specjaliści ostrzegają, żeby nie zbliżać się do barszczu, nie zrywać i chronić dzieci przed kontaktem z nim. Władze beskidzkiego kurortu postanowiły jakiś czas temu wypowiedzieć wojnę tej roślinie, która stwarza zagrożenie dla wypoczywających tu turystów. Zobowiązały właścicieli i zarządców prywatnych nieruchomości do usuwania z nich barszczu.
Fot. Przemyslaw Skrzydlo / AG
Burze są dużym zagrożeniem dla turystów przemierzających górskie szlaki. Statystyki nie wymieniają rażenia piorunem wśród najczęstszych niebezpieczeństw występujących w górach, lecz mimo to należy się z nim liczyć. Niemal każdego roku w polskich górach dochodzi do śmiertelnych porażeń. Na przykład w maju tego roku od uderzenia pioruna na Babiej Górze zginął turysta. Jak wyjaśnia Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, w górach piorun uderza najczęściej w wyizolowane z otoczenia szczyty i granie, chociaż i na rozległych, płaskich przestrzeniach wystający ponad poziom punkt może ściągnąć wyładowanie. Ratownicy radzą, aby w razie zaskoczenia burzą opuścić jak najszybciej szczyt lub grań, usiąść ze złożonymi razem i podciągniętymi pod siebie stopami na plecaku i nie opierać się plecami lub głową o skałę, lecz wybrać miejsce nieco od niej oddalone.
Fot. Marek Podmokły / Agencja Gazeta
Osoby wypoczywające w górach muszą mieć świadomość, że mogą natknąć się na te uciążliwe, a niekiedy także bardzo niebezpieczne owady. Osy dają się we znaki np. turystom oczekującym na wjazd kolejką linową lub siedzącym przed schroniskiem, zwłaszcza, gdy w pobliżu stoją kosze pełne śmieci. Szerszenie raczej nie atakują ludzi, jeżeli nie są niepokojone. Bywa inaczej, gdy ktoś próbuje coś zrobić z ich gniazdem albo w jego okolicy. Gdy znajdą się w pobliżu, lepiej zachować spokój, bo machanie rękami i inne gwałtowne reakcje mogą tylko sprowokować owada. Szczególnie uważać powinny osoby uczulone na jad. U nich ukąszenie może mieć bardzo poważne konsekwencje, dlatego natychmiast powinny znaleźć się pod opieką lekarza.
Fot. Tomasz Kaminski / AG
Niedźwiedzie występują od Beskidu Żywieckiego po Bieszczady, a ich liczebność szacuje się na około 100 osobników. Chociaż w mediach co jakiś czas pojawiają się informacje o niebezpiecznych spotkaniach z tymi drapieżnikami, to warto pamiętać, że zwierzę zwykle nie zaatakuje człowieka bez powodu. Odnotowane zdarzenia z ostatnich kilku lat dowodzą, że w większości przypadków do poturbowania ludzi przez niedźwiedzia dochodziło w wyniku zaskoczenia zwierząt, na przykład we mgle albo młodniku, a także nieodpowiedzialnego zachowania człowieka. Organizacja WWF Polska już od jakiegoś czasu przypomina, że niedźwiedź brunatny nie jest misiem do przytulania. Każdy, kto wybiera się na wędrówkę górskim szlakiem powinien pamiętać, że w przypadku spotkania z niedźwiedziem należy zachować spokój i pod żadnym pozorem nie wolno podchodzić do zwierzęcia, tylko powoli trzeba się wycofać bez wykonywania gwałtownych ruchów. Niedopuszczalne jest zatrzymywanie się w pobliżu niedźwiedzia w celu zrobienia mu zdjęcia i wyrzucanie w jego kierunku pokarmu. W czasie górskiej wędrówki powinniśmy się trzymać oznakowanych szlaków. Poza nimi istnieje bowiem jeszcze większe ryzyko spotkania niedźwiedzia, który zaskoczony nagłym pojawieniem się człowieka, może zaatakować w swojej obronie.
ŁUKASZ CYNALEWSKI
Turyści wędrujący po górach, zwłaszcza po Beskidach, powinni uważnie spoglądać pod nogi. Na szlakach można bowiem spotkać żmije zygzakowate. Osiągają one do 75 cm długości, są brunatne i mają charakterystyczne zygzaki na grzbiecie. Dzięki nim można je odróżnić od zupełnie niegroźnego zaskrońca. Ich ukąszenie może być niebezpieczne, zwłaszcza dla osób starszych albo małych dzieci. Aby ustrzec się przez ukąszeniem, przede wszystkim trzeba dokładnie patrzeć pod nogi i uważać, by na żmiję nie nadepnąć. Nie wolno też jej straszyć ani drażnić. Najbezpieczniej po prostu obejść żmiję z daleka, o ile sama wcześniej nie ucieknie na widok człowieka. Bardzo przydadzą się także wysokie, solidne buty na grubej podeszwie.
Fot. Paweł Małecki / Agencja Gazeta
Kleszcze to pajęczaki z podgromady roztoczy. Występują na całym świecie, upodobały sobie zwłaszcza kraje tropikalne. W naszym klimacie występuje kleszcz pospolity. Niestety, z każdym rokiem coraz liczniej. Jeszcze niedawno wydawało się, że roznoszące choroby kleszcze to problem przede wszystkim północno-wschodniej Polski. Teraz mamy z nimi do czynienia na terenie całego kraju. Niektórzy naukowcy uważają, że takiemu rozprzestrzenianiu się tego pasożyta sprzyja ocieplenie klimatu. Dorosły okaz ma zaledwie kilka milimetrów długości. Wcześniej przechodzi trwający dwa lata cykl rozwojowy od larwy, przez tzw. nimfę, do dorosłego osobnika. Niestety, w każdej formie swojego istnienia żywi się krwią. Wszystko mu jedno, czy to krew zwierząt, czy ludzi. ponad dwa lata, ale gdy tylko nadarzy się ku temu okazja, zaatakuje. Byłoby dużo łatwiej ustrzec się kleszczy, gdyby moment wkłuwania się w naszą skórę był bolesny. Ale niestety, kleszcz jest sprytny. Wkłuwając się, wypuszcza substancję znieczulającą, dlatego tak łatwo przeoczyć jego atak. Samo wkłucie się kleszcza w skórę nie byłoby groźne, gdyby nie to, że przenosi wiele chorób. Jedną z najgroźniejszych jest kleszczowe zapalenie mózgu. Inną chorobą przenoszoną przez kleszcze jest borelioza.
Fot. Franciszek Mazur / AG
Podczas górskiej wędrówki turyści nie zawsze mogą delektować się ciszą, podziwiać w spokoju przyrodę i piękne widoki. Niestety, coraz częściej zdarza się, że muszą uciekać ze szlaku przed pędzącymi quadami, motocyklami, a nawet samochodami terenowymi. To prawdziwe utrapienie naszych gór. Nielegalni rajdowcy od wczesnej wiosny do późnej jesieni rozjeżdżają w ten sposób drogi i szlaki, niszczą leśne uprawy, straszą zwierzynę i zagrażają turystom. Hałasujące maszyny pędzące przez lasy i polany pojawiają się nawet w rezerwatach. Nie tak dawno media obiegły informacje o zniszczeniu cennego rezerwatu Lipowska w Beskidzie Żywieckim. Wiosną i latem motocykle i quady płoszą odpoczywające w ostojach samice rysi i ich bezbronne kocięta, niedźwiedzice z młodymi oraz szczenięta wilków. Jesienią natomiast przeganiają niedźwiedzie, intensywnie żerujące przed zbliżającym się okresem zimowego snu.
Fot. Marta Błażejowska / Agencja Gazeta
Wspominaliśmy już o burzach, ale to nie jedyne zagrożenie związane z pogodą. Ratownicy GOPR, TOPR i JOPR ostrzegają, że upał w górach może być groźny. Niemal w każdy upalny dzień ratują turystów, którzy zasłabli na szlakach. Jeśli mimo wysokiej temperatury wybieramy się w góry, musimy pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Bardzo ważne jest zabranie ze sobą odpowiedniej ilości płynów, najlepiej izotonicznych. Nie zapominajmy o nakryciu głowy oraz kremie z filtrem. W czasie upałów najlepiej wędrować po szlakach wcześnie rano.
JAKUB ORZECHOWSKI
W górach musimy uważać nie tylko na upały. Bywają dni, gdy na dole panuje nieznośny upał, a na szczytach w tym samym momencie wieje lodowaty wiatr, a temperatura sięga ledwo kilku stopni powyżej zera. Dlatego nigdy nie zapominajmy o zabraniu ciepłego okrycia i czegoś, co ochroni nas przed deszczem. Trzeba też pamiętać o tym, że pogoda, zwłaszcza w wyższych partiach gór, może się szybko zmienić, trzeba być zawsze przygotowanym na jej pogorszenie.
Fot. Marta Błażejowska / Agencja Gazeta
Szyndzielnia (1028 m n.p.m.) to jeden z najpopularniejszych beskidzkich szczytów. W latach 50. wybudowana tu została kolejka gondolowa. Codziennie po tutejszych szlakach wędrują dziesiątki, jeśli nie setki ludzi. Wydawałoby się, że na takim szczycie trudno zabłądzić, a jednak zdarzały się takie przypadki. Licząc, ile czasu zajmie nam przejście szlaku zawsze róbmy to z zapasem tak, by nie zastał nas na nim zmrok. W ciemnościach można zgubić się nawet na szlaku, którym wcześniej wędrowaliśmy dziesiątki razy. Jeśli nie jesteśmy pewni, czy dojdziemy do celu przed zmrokiem, nie zapomnijmy zabrać latarki. Groźna jest także mgła.
MAREK PODMOKŁY
Wiele osób nadal wierzy, że jeśli grzyb jest nadgryziony przez ślimaka, to znaczy, że jest jadalny, bo ślimaki unikają tego, co może im zaszkodzić. To nieprawda. Akurat trujące dla ludzi gatunki muchomorów bywają przysmakami leśnych zwierząt. Tak jest np. z muchomorem sromotnikowym, grzybem, który odpowiada za większość tragicznych w skutkach zatruć u ludzi i równocześnie zupełnie nie szkodzi ślimakom czy owadom. Muchomor ten zawiera toksynę, która prowadzi do nieodwracalnego zniszczenia wątroby. Śmiertelnie trujący jest także m.in. muchomor jadowity. Jeśli w czasie urlopu w górach zamierzamy zbierać grzyby, nie zapominajmy o dobry atlasie. Osoby, które niezbyt dobrze znają się na grzybach, powinny zbierać tylko te z gąbką pod kapeluszem. Wśród grzybów z gąbką, czyli rurkowych, co prawda także zdarzają się trujące gatunki, ale powodują co najwyżej zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Nie ma wśród nich gatunków śmiertelnie trujących.
MIECZYSŁAW MICHALAK
Słyszeliście o bąblowicy? Powoduje ją najmniejszy z tasiemców, bąblowiec, mający tylko kilka milimetrów długości. Żyje w jelicie cienkim różnych ssaków. Człowiek może się zarazić, połykając np. jagody zanieczyszczone odchodami. Nic nam się nie stanie, jeśli będziemy pamiętać o jednym: trzeba umyć jagody przed zjedzeniem.
PRZEMYSŁAW SKRZYDŁO
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze