Słyną z nich Gilowice na Żywiecczyźnie.
Palmy mogą być rozłożyste, zwane są wtedy babskimi. Bardziej okazałe, to palmy drzewkowate, czyli trzpieniówki. Do ich wykonania potrzebne są: tuja, jałowiec, drzewko oliwne, jemioła, bazie i bibuła.
Już od początku Wielkiego Postu góralki pracowicie robią bibułkowe kwiatuszki, służące do ich ozdobienia, bo w Gilowicach palmy to bardzo ważna sprawa. Dodanie choćby jednego kupnego kwiatka dyskwalifikuje.
W Niedzielę Palmową wokół drewnianego kościoła pw. św. Andrzeja wyrasta las kolorowych palm. Dawniej w konkursie zdarzały się palmy mające nawet 20 metrów wysokości. Teraz jest warunek:
Po przyjściu z kościoła palmę zatyka się za obrazem albo stawia w sieni: chroni dom i domowników od wszystkiego, co złe.
Jednym z dawnych obrzędów, który przetrwał na Śląsku Cieszyńskim, jest obmywanie się w rzece. W nocy z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek mieszkańcy Skoczowa chodzą nad przepływającą przez miasto Wisłę. Jak wyjaśnia Robert Orawski, wieloletni prezes Towarzystwa Miłośników Skoczowa, dawniej wierzono, że w nocy z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek w przyrodzie dzieją się cuda. Woda miała przemieniać się w krew, zyskując cudowne właściwości. Obmywanie się w niej ludzie chcieli zapewnić sobie zdrowie.
Na zdjęciu: rzeka Wisła
W skoczowskich domach tradycja robienia napitku z korzenia tataraku przekazywana jest z pokolenia na pokolenie. Nieprzypadkowo, bo w okolicy zawsze było mnóstwo stawów, których brzegi porastał tatarak. Mieszkańcy odkryli, że jego kłącza zalane spirytusem tworzą napój, który pity w symbolicznych ilościach działa zbawiennie na trawienie. Utarł się zwyczaj wypijania kieliszeczka w Wielki Piątek, żeby się umartwić (trunek jest nieco gorzki), a jednocześnie przygotować żołądek na świąteczne obżarstwo.
Na zdjęciu: produkcja Tatarczówki w gorzelni Toorank
Wodzenie Judosza to zwyczaj, który zachował się już chyba tylko w Skoczowie. Ma kilkusetletnią tradycję. Opisał go w swoich XVI-wiecznych ?Dziennikach? Jan Tilgner, burgrabia skoczowski. Po latach zapomnienia tradycję reaktywowało w 1981 roku Towarzystwo Miłośników Skoczowa.
Słomiany Judosz ze srebrnikami na szyi chodzi ulicami miasta w Wielki Piątek i Sobotę. Prowadzą go dwaj halabardnicy. Za nim idzie tłumek dzieci z kołatkami, które hałasują co niemiara i krzyczą: ?Kle, kle, kle?. Hałas wedle tradycji ma wyganiać z ulic i domów zło oraz przypominać trzęsienie ziemi, które wystąpiło na Golgocie, gdy Chrystus umierał na Krzyżu.
Podczas chodzenia po mieście Judosz tradycyjnie kłania się ratuszowi i burmistrzowi. W Wielką Sobotę jest palony, żeby zniszczyć zło, które wyrządził.
To chyba najpopularniejszy ze wszystkich zwyczajów. W Wielką Sobotę wiele osób idzie do kościoła ze święconką. W koszyku przystrojonym zielonymi gałązkami niosą jajka (najlepiej, jeśli samemu je ozdobimy), kiełbasę, chleb i sól. Etnografowie zachęcają, aby nie wsadzać do koszyka zająca opakowanego w sreberko lub jajka-niespodzianki, ponieważ nie ma to nic wspólnego z tradycją.
Śmiergusty w Wilamowicach to jeden z najciekawszych wielkanocnych zwyczajów w regionie. Już od niedzielnego wieczora po miasteczku zaczynają wędrować kilkunastoosobowe grupy młodych chłopaków. Ubrani są w dziwaczne, kolorowe stroje, ozdobione kwiatami z bibuły, na głowach mają kapelusze i kolorowe maski. Przez całą noc chodzą od domu do domu, odwiedzając siejne makia - jak w miejscowym języku mówi się na ładne dziewczyny. Niosą ze sobą stare garnki i trąbki, robią bardzo dużo hałasu, ale nikt się na nich nie obraża. Wręcz przeciwnie, dziewczyna, do której nocą nie przyjdą, czuje się bardzo zawiedziona. W poniedziałek od rana przebierańcy czekają na wilamowickim rynku. Oczywiście tylko po to, żeby oblać wodą wracające z kościoła dziewczyny.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze