Dziesięć wielkich projektów, których nie zrealizowano w Bielsku-Białej

Zupełnie nowa ulica ? nazwana roboczo Nowopiekarską ? miała znacznie ułatwić ruch w centrum Bielska-Białej. Zgodnie z istniejącą od lat koncepcją miała połączyć dwie główne arterie prowadzące przez miasto: ul. Warszawską, czyli drogę w kierunku Szczyrku, z ul. Wyzwolenia, czyli drogą na Żywiec. Umożliwiłaby wygodny wjazd do centrum miasta z tych dróg i spowodowałaby, że na dotychczasowych ulicach zrobiłoby się luźniej. Planowano, że zacznie się przy estakadzie na ul. Wyzwolenia. Jej pierwszym odcinkiem miała być zmodernizowana istniejąca ul. Piekarska. Dalej, czyli od ul. Komorowickiej do Warszawskiej, drogę trzeba by wybudować od podstaw. Trasa miała biec nad rzeką Białą i przez tereny kolejowe, dlatego trzeba by budować most i estakady. Ponieważ nowa droga miała przeciąć tereny poprzemysłowe, miasto musiałoby wykupić wiele działek, głównie od firm. Na przygotowania do inwestycji miasto przeznaczyło około 2,8 mln zł, z czego większość pochłonęło sporządzenie projektu technicznego. Wtedy okazało się, że budowa może w rzeczywistości kosztować aż 300 mln zł. Przed dwoma laty władze uznały, że miasta nie stać na wydanie takiej kwoty. Inwestycja została odłożona w czasie na co najmniej 40 lat.

Bielsko-Biała słynie z wielu imprez muzycznych i festiwali. Przyjeżdżały tu już gwiazdy światowego formatu. Niestety, zwykle musiały występować w kościołach, bo miasto nie dorobiło się dużej sali koncertowej. Jedyny większy obiekt tego typu to Bielskie Centrum Kultury, ale i tam na widowni jest niespełna 500 miejsc. Dlatego władze miasta zaczęły rozważać budowę dużej sali koncertowej. Prezydent Jacek Krywult w niedawnej rozmowie z Wyborczą mówił, że mogłaby ona pomieścić około 1,2 tys. osób. W hali można by organizować ciekawe występy, ale również kongresy i konferencje. Urzędnicy sprawdzili całe miasto i znaleźli tylko jedno miejsce, gdzie taki obiekt można by wybudować ? niedaleko Hulanki, w rejonie ogródków działkowych u zbiegu ulic Michałowicza i Andersa. Działkowcy jednak sprzeciwili się takiej lokalizacji, zbierali podpisy pod protestem. Ostatecznie władze wycofały się z pomysłu. Prezydent Krywult powiedział, że choć uważa, iż taki obiekt jest potrzebny, to on już takiej inwestycji nie zrealizuje, być może zrobi to jego zastępca. Na razie miasto postawiło na rozbudowę sali Bielskiego Centrum Kultury, co też budzi pewne kontrowersje.

Kilkanaście lat temu o tym pomyśle było w Bielsku-Białej bardzo głośno. Już podczas modernizacji placu św. Mikołaja przed katedrą zastanawiano się, co zrobić, aby to miejsce urozmaicić. Wymyślono, że stanie na nim fontanna z pomnikiem św. Mikołaja. Były nawet przeprowadzane badania, co może tu pasować. Uczestniczyli w nich historycy sztuki i architekci. Argumentowano, że Mikołaj nie tylko był popularnym świętym, ale też kojarzy się z wodą, bo jest patronem żeglarzy, więc może być na fontannie. W planie miejscowym pojawił się nawet taki zapis. Za 1,2 mln zł wykonano urządzenia i instalację do fontanny ze świętym, a prof. Jerzy Nowakowski z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie wykonał model pomnika. W międzyczasie w mieście pojawiła się jednak nowa koncepcja, aby przed katedrą stanął pomnik Jana Pawła II. Inicjatorzy argumentowali, że to jedno z najbardziej reprezentacyjnych miejsc w Bielsku, idealne pod pomnik papieża, a tak naprawdę nikt nawet nie wie, jak św. Mikołaj wyglądał w rzeczywistości. W mieście rozgorzał spór, aż wreszcie radni miejscy zagłosowali za pomnikiem św. Mikołaja. Ówczesny biskup bielsko-żywiecki podczas mszy w katedrze nazwał tę decyzję skandaliczną. Ostatecznie pomnika nie postawiono do dzisiaj, a monument poświęcony św. Janowi Pawłowi II stanął przed kurią biskupią.

Budowa kompleksu basenów pod Szyndzielnią była jednym ze sztandarowych pomysłów poprzedniego prezydenta Bogdana Traczyka. Aquapark miał podnieść atrakcyjność turystyczną miasta i umożliwić mieszkańcom ciekawe spędzanie wolnego czasu. W obiekcie nazwanym NEMO Świat Wodny miały być stumetrowe zjeżdżalnie, baseny kryte i otwarte ? zarówno pływackie, familijne i ze sztuczną falą, sauny, kręgielnia i tarasy widokowe. Koszt aquaparku szacowano na co najmniej kilkadziesiąt milionów złotych. Powstała spółka, która miała zająć się realizacją inwestycji, a na atrakcyjnej działce u podnóża gór wylano już nawet potężne fundamenty. Potem jednak prace wstrzymano. Nowo wybrany wówczas prezydent Jacek Krywult przekonywał, że miasto jest w zbyt trudnej sytuacji finansowej, aby wspierać tak kosztowne przedsięwzięcie. Ostatecznie bielscy radni nie zgodzili się na poręczenie kredytu na budowę parku wodnego i wielka inwestycja pod Szyndzielnią stanęła. Po latach fundamenty zburzono, a działka znalazła nowego właściciela. Teraz powstał tam budynek mieszkalny.

Piloci samolotów i szybownicy korzystający z lotniska w bielskich Aleksandrowicach od lat przekonują, że potrzebna jest tutaj budowa betonowego pasa startowego. Miałby on mieć 800 metrów długości i 24 szerokości. Obok miałaby powstać droga kołowania i płyta postojowa dla samolotów. Zwolennicy tej inwestycji argumentują, że pięknie położone lotnisko jest teraz tylko łąką, która po opadach nasiąka jak gąbka i jest niezdatna do bezpiecznych startów i lądowań. Profesjonalny pas miałby podnieść bezpieczeństwo nie tylko lotników, ale także zwykłych ludzi. Przekonują także, że dzięki pasowi lotnisko będzie mniej uciążliwe dla otoczenia, bo na utwardzonej nawierzchni samoloty potrzebują mniejszej mocy do startu i są cichsze. Twierdzą także, że bardziej profesjonalne lotnisko zwiększy atrakcyjność inwestycyjną miasta oraz umożliwi lądowanie samolotów ratowniczych. Mniej kolorowo widzą to mieszkańcy okolicznych osiedli. Według nich po zbudowaniu pasa z lotniska będzie korzystało więcej samolotów, zwiększy się hałas i wzrośnie ryzyko katastrofy lotniczej. Kilka lat temu miasto zamówiło dokumentację projektowo-kosztorysową pasa startowego, a lotnicy liczyli na wsparcie inwestycji z urzędu marszałkowskiego. Takie pieniądze jednak się nie pojawiły i pas do tej pory nie powstał.

Most w ciągu ul. 11 Listopada, po którym codziennie przechodzą setki bielszczan i turystów, to miejsce szczególne. Rzeka Biała przez długie lata była bowiem granicą: od połowy XV wieku rozdzielała Rzeczpospolitą i Koronę Czeską, potem Austrię, wreszcie oddzielała Galicję od Śląska Austriackiego. Była też granicą Bielska i Białej. Na stojącej obok kamienicy znajduje się tablica przypominająca o połączeniu obu miast, do którego doszło 1 stycznia 1951 r. W XIX wieku most był bardzo ładny, podtrzymywały go wielkie łuki. Został jednak zniszczony pod koniec II wojny światowej, a w jego miejscu stanęła zwykła betonowa przeprawa. Dlatego władze miasta miały pomysł, aby podczas ostatniej modernizacji ul. 11 Listopada wrócić do dawnego wyglądu sprzed stu lat. Powstały nawet wizualizacje i projekt nowego mostu podtrzymywanego przez łuki, ładnie podświetlonego, bez podpór w korycie rzeki. Ogłoszono nawet przetarg na jego budowę. Niestety, koszt inwestycji okazał się zbyt wysoki i urzędnicy odstąpili od tego pomysłu.

W centrum miasta są duże problemy z parkowaniem, dlatego władze Bielska-Białej wpadły na pomysł budowy wielopoziomowych parkingów. Wskazały cztery lokalizacje: przy ul. Kopernika, pod pl. Wojska Polskiego, w rejonie ul. Słowackiego i Sienkiewicza oraz obok skrzyżowania ul. Broniewskiego i PCK. Szacunkowy koszt budowy wszystkich parkingów określano na 126 mln zł. Ponieważ w miejskiej kasie nie ma tylu pieniędzy, urzędnicy chcieli postawić na partnerstwo publiczno-prywatne. Postanowili znaleźć firmę, która wybuduje parkingi za własne pieniądze, a potem będzie nimi administrowała przez wiele lat, czerpiąc zyski z opłat. Ogłoszono przetarg na inwestora, w efekcie którego z miastem zaczęły rozmawiać trzy firmy. Ostatecznie jednak w 2013 roku wszystkie się wycofały. Teraz władze myślą o budowie parkingów wielopoziomowych już z miejskiego budżetu. Jeden ma powstać przy ul. Kopernika, a kolejne dwa po obu stronach ul. Lwowskiej: na niezagospodarowanym terenie przy skrzyżowaniu z ul. Krakowską oraz na działce przylegającej do Beskidzkiego Centrum Onkologii. Zlecono już wykonanie ich projektów.

Z poprzednim pomysłem wiązała się koncepcja przebudowy placu Wojska Polskiego. Dzisiaj to wielki i brzydki parking z podziemnym szaletem miejskim. Nie ma tu nic, co mogłoby zatrzymać bielszczan na dłużej. Aby to zmienić, bielskie władze kilka lat temu ogłosiły konkurs na opracowanie koncepcji zagospodarowania placu. Wpłynęło kilkanaście propozycji, a zwyciężył projekt bielskiej pracowni ARCHINES. Zaproponowano w nim wyłożenie płyty placu nawierzchnią w formie wielkiej kratownicy. Wzdłuż wschodniej i zachodniej pierzei miały pojawić się drzewa, latarnie oraz ławeczki. Architekci zaproponowali też miejsce dla letnich ogródków kawiarnianych, a plac miał mieć tylko jeden element ozdobny ? zrekonstruowaną pompę wodną na środku, tak jak to było przed stu laty. Samochody miały zniknąć na podziemnym parkingu. Niestety, do realizacji tej koncepcji na razie nie doszło.

Władze Bielska-Białej przez lata lansowały powstanie ośrodka narciarskiego na stokach Szyndzielni i Dębowca. Chciały wykorzystać fakt, że miasto ma w swoich granicach administracyjnych atrakcyjne górskie zbocza. Jeszcze w latach 80. trasa Sahara na Szyndzielni była bardzo popularna wśród narciarzy, a jej pokonanie było dowodem na to, że całkiem dobrze jeździ się na nartach. Potem, ze względów bezpieczeństwa, została zamknięta i zarosła krzakami, a od tamtej pory kolejka gondolowa nie jest połączona z żadną trasą. Powstał więc plan kompleksowego zagospodarowania stoków, który przewidywał m.in. reaktywację wyciągu na Saharze, wytyczenie nowych tras przez Kołowrót oraz budowę nowego wyciągu na Dębowcu i przedłużenie istniejącej trasy aż do ul. Karbowej. Zaplanowano sztuczne naśnieżanie nowych tras, a miasto starało się o wielomilionową dotację na ten cel. Ekolodzy zwracali jednak uwagę, że z powodu obecności Szyndzielni w sieci chronionych obszarów Natura 2000 takie inwestycje nie będą tam możliwe, a ostatecznie potwierdziła to Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach. Ratusz wycofał się więc z planów zagospodarowania Szyndzielni, a nowa trasa narciarska o długości około 600 m, czteroosobowa kolejka linowa i inne atrakcje powstały tylko na stoku Dębowca.

Po bielskich ulicach tramwaje kursowały od 1895 r. Taką komunikację uruchomiono tutaj o wiele wcześniej niż w Wiedniu, Warszawie czy Krakowie. Jednak z początkiem lat 70. zeszłego wieku dwie istniejące linie zlikwidowano. Choć starsi mieszkańcy wspominają bielskie tramwaje z sentymentem, a turyści mogą o nich przeczytać w przewodnikach, to w mieście ? oprócz niewielkiej tablicy pamiątkowej przy dworcu oraz starego słupa trakcyjnego ? nie ma niczego, co przypominałoby ich historię. Bielskie władze od dawna zapowiadały, że chcą to zmienić. Dlatego przygotowano projekt nowego zagospodarowania placu Żwirki i Wigury ? gdzie kiedyś znajdowała się mijanka ? i ustawienia na nim elementów związanych z tramwajami. Miały to być pomniki konduktorki i tramwajarza oraz przedwojenna prasa do wyginania szyn. Przede wszystkim zaplanowano jednak ustawienie tutaj dwóch odrestaurowanych wozów tramwajowych, podobnych do tych, które w latach 60. jeździły w mieście. Teraz stoją one w bielskim Muzeum Motoryzacji. Tramwaje miały stanąć na specjalnie położonych torach. Projekt przewidywał także wymianę nawierzchni placu i budowę małej fontanny. Niestety, jak dotąd z całej koncepcji udało się zrealizować tylko jeden element. Na ślepej ścianie jednej z kamienic przy placu Żwirki i Wigury powstało wielkie i efektowne malowidło o powierzchni 200 m kw., wzorowane na bielskiej widokówce z lat 30. zeszłego wieku. Przedstawia ono sąsiednią ulicę Zamkową z torami, po których jadą dwa wozy tramwajowe. To właśnie pod tą ścianą miały stanąć odnowione wozy, a jeden miał sprawiać wrażenie, że wyjeżdża z przedwojennej ulicy. Władze twierdzą, że nie wycofały się z planów ustawienia pozostałych elementów, ale na razie takiego przedsięwzięcia próżno szukać w miejskim budżecie.