Ej! Łowiecki piykne, nie syćkieście moje. Przyset święty Michoł, kozdy biere swoje - mawiają bacowie w Beskidach. To oznacza, że przyszła pora, kiedy muszą spędzić owce z hal. Łossod lub - na Śląsku Cieszyńskim - rozsód czyli jesienny redyk, odbywa się tradycyjnie przed dniem 29 września, czyli przed św. Michałem. Górale wierzą, że kto po tym terminie zostanie na halach, nie dożyje kolejnej wiosny.
Kilkanaście lat temu górale z Beskidzkiej Trójwsi, czyli Istebnej, Jaworzynki i Koniakowa postanowili przywrócić tradycję wypasania owiec w tamtym regionie. Owczarstwo miał być sposobem na przyciągnięcie w Beskidy turystów. Pomysł okazał się strzałem w dziesiątkę. Jednym z zapaleńców był Henryk Kukuczka, baca ze Stecówki. Kukuczka organizuje redyk w niedzielę, początek o g. 12.30.
Na zdjęciu: Henryk Kukuczka ze swoimi owcami
Owce wróciły także do Szczyrku. Baca ze Szczyrku Robert Jaguś Jagiełka nie wyobraża sobie, że mógłby zająć się czymś innym niż hodowla owiec. Owce wypasali jego dziadek oraz wujek. Ten drugi miał zresztą jedno z największych stad w Beskidach, hodował nie tylko owce, ale także kozy. Jagiełka poszedł w ich ślady. Wraz z Kingą Klaczek prowadzi w Szczyrku-Biłej bacówkę U Jagusia i wypasa owce na górskich halach. Można kupić u niego smakołyki z owczego mleka - bundz, oscypki czy bryndzę. Także w Szczyrku w niedzielę odbędzie się jesienny redyk. Początek o g. 11.45.
Na zdjęciu: Robert Jaguś Jagiełka.
Redyk zaczyna się od dziękczynnej mszy. Po niej gazdowie liczą się z bacą. Mnóstwo jest przy tym opowieści o tym, co działo się na halach. Bo bacowanie wcale nie jest łatwą pracą: dojenie owiec zaczyna się już o świcie, a ostatnie jest wieczorem. Przez cały dzień trzeba się uwijać przy wyrabianiu oscypków, a do tego należy mieć oczy dookoła głowy, bo na hale zakradają się wilki. O takich rozrywkach jak telewizja można zapomnieć.
Gdy gazdowie załatwią już formalności z bacą, liczy się owce. Jeśli wszystko się zgadza, baca gasi ognisko w bacówce. Potem dopełnia tradycyjnych zwyczajów: posypuje owce popiołem z wygaszonego ogniska, żeby były zdrowe i dobrze się pasły za rok, myje naczynia na mleko i pakuje swoje rzeczy.
Teraz stada owiec aż do pierwszych śniegów będą się pasły obok domów. Dopiero potem zostaną zamknięte w owczarniach, tam będą do wiosny. Sezon pasterski na halach rozpocznie się od wiosennych redyków.
Na zdjęciu: Piotr Kohut z Koniakowa z młodymi owcami
Dla smakoszy oscypków mamy niestety złą wiadomość: zimą owcze sery są niedostępne. Od końca stycznia w owczarniach, do których stada owiec trafiają na zimę, zaczynają przychodzić na świat jagnięta. Owcze mleko staje się niedostępne. Prawdziwe oscypki pojawią się dopiero po wiosennym redyku, kiedy to stada znowu zostaną wypędzone na hale.
Na zdjęciu: Piotr Kohut prezentuje wyrób sera.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze