Ustrońscy są podglądani, ale nie protestują. Mają właśnie pierwsze jajko

To, co miłośnicy natury lubią najbardziej, to możliwość obserwowania zwierząt w ich naturalnym środowisku. Wczesną wiosną ciągną nad stawy Doliny Górnej Wisły, która roztacza się od Skoczowa w województwie śląskim aż po Zator w małopolskim. Są tam dziesiątki malowniczych stawów o brzegach poro- śniętych szuwarami oraz mający kilkudziesięcioletnią historię sztuczny zbiornik wody pitnej w Goczałkowicach. To królestwo wielu gatunków ptaków, jedna z największych ostoi wodnych i błotnych ptaków w tej części Europy.

W Dolinie Górnej Wisły kolonię lęgową mają bardzo rzadkie w Polsce ślepowrony - ptaki z rodziny czaplowatych. Natkniemy się i na inne rzadkie gatunki: bąka, bączka, mewę czarno-głową, rybitwę czarną i rzeczną, czaplę białą i nadobną, zauszniki, krakwy, mewy śmieszki.

Biała i Czarna Wisełka, spływając z Baraniej Góry, wyżłobiły strome doliny. Łączą się w Czarnem w niewielkim sztucznym zbiorniku, a wypływając stamtąd, tworzą królową polskich rzek. Nie wolno się tam kąpać ani uprawiać sportów wodnych, można za to wybrać się na spacer wokół zbiornika. Wisełki i potok Malinka od prawie 50 lat są rezerwatem ichtiologicznym, który chroni przede wszystkim pstrąga potokowego w jego naturalnym środowisku. Wzdłuż potoków prowadzą szlaki turystyczne i ścieżki przyrodnicze.

TYMON MARKOWSKI

Niewielki rezerwat Rotuz to pełne uroku miejsce nieopodal zbiornika w Goczałkowicach-Zdroju. Zajmuje niecałe 30 hektarów na terenie dwóch gmin: Czechowic-Dziedzic i Chybia. Jak głosi legenda, setki lat temu stało tu miasto, które zapadło się pod ziemię. Pokryły je bagna. Podobno czasem, gdy poziom bagien opada, z błota wystaje czubek wieży ratusza. Stąd nazwa rezerwatu - Rotuz, z niemieckiego Rathaus - ratusz. Rezerwat porastają karłowate sosny, a kwitnąca wełnianka przypomina nieco pola bawełny. Bagna niesamowicie wyglądają nad ranem, gdy unoszą się nad nimi mgły.

Rezerwat chroni naturalną roślinność bagienną. Jednym z najcenniejszych gatunków tam występujących jest owadożerna rosiczka okrągłolistna. Znajdziemy tam też wiele mchów i torfowców, skrzyp bagienny, bobrek trójlistkowy, storczyki, bagno zwyczajne oraz żurawinę błotną. Rotuz to również królestwo owadów, w tym rzadkich i pięknych motyli.

Gościnna Dolina rozciąga się od stoku Dębowca w kierunku osiedla Karpackiego. Płynie przez nią strumień, który wyrzeźbił malownicze jary. To teren bardzo cenny przyrodniczo: rosną tam drzewa o pomnikowych wymiarach, chronione rośliny, takie jak wawrzynek wilcze łyko i kalina koralowa. Mimo coraz gęstszej zabudowy w okolicy nadal żyje tam też wiele gatunków zwierząt, m.in. salamandry, ryjówki aksamitne i wiele gatunków ptaków.

Niestety, piękny zakątek coraz bardziej dewastowany jest przez człowieka. Niedawno umocniono kawałek brzegów płynącego tam strumienia, wycięto drzewa, odprowadzono do niej deszczówkę z budowanego osiedla. Warto zobaczyć to miejsce, nim całkiem zostanie zniszczone.

Można też wybrać się do innego bardzo pięknego miejsca blisko miasta - porośniętej buczyną karpacką Doliny Wapienicy. Przez starszych mieszkańców Bielska-Białej nazywana jest Doliną Luizy od imienia księżnej Sułkowskiej, która tutaj często spacerowała. Dolina objęta jest ochroną, jest tutaj zespół przyrodniczo-krajobrazowy.

W 1932 roku na płynącym tędy potoku Wapienica wybudowano sztuczną Zaporę im. Ignacego Mościckiego. Powstało jezioro - Wielka Łąka. Niestety, kąpać się tu nie można (to zbiornik wody pitnej), ale można coś zjeść i wypić w stojącym obok stylowym drewnianym domku z lat 30. Dolina to miejsce szczególne ze względu na bogactwo występujących tutaj roślin i zwierząt. Wiele rosnących tutaj drzew ma pomnikowe wymiary. Spotkać można tu aż 21 gatunków chronionych roślin, m.in. dziewięćsił bezłodygowy, lilię złotogłów, centurię pospolitą.

Równie bogata jest fauna doliny. Występują: sarny, jelenie, dziki i lisy, kuny, gronostaje, nietoperze, a także rzadkie gatunki ptaków, płazów i owadów. Zimą zaobserwowano tutaj rysia.  Z uwagi na bogactwo przyrody w dolinie wytyczono ciekawą ścieżkę przyrodniczo-leśną.

W niedzielę zapowiada się idealna pogoda na wędrówki po górach. Można wybrać się na Pilsko. Na Hali Miziowej, niedaleko szczytu, jest jedno z najnowocześniejszych schronisk w polskich górach. Pilsko to także możliwość kontaktu z naturą. Rezerwat przyrody Pilsko chroni fragment górnoreglowego boru świerkowego, rośnie tu 200-letni starodrzew.

Uchodzące za najpiękniejsze na świecie świerki zobaczyć można na granicy Istebnej i Jaworzynki - wysokie na kilkadziesiąt metrów, proste, strzeliste. "Odkryli" je Szwedzi. Tuż przed wybuchem II wojny szwedzcy genetycy szukali drzewa doskonałego - najpiękniejszego, najzdrowszego i najszybciej rosnącego. Przebadali nasiona drzew z różnych miejsc, okazało się, że te z Beskidzkiej Trójwsi są najlepsze.

Najstarsze i najdorodniejsze drzewa (mają po 160-170 lat) rosną na ośmiu hektarach na terenie leśnictwa Bukowiec na Wyrchu Czadeczka. Nie wolno ich ścinać, służą tylko do reprodukcji.

Zagrodę Pokazową Żubrów w Pszczynie można zwiedzać. Warto wybrać się tam na wycieczkę. Na blisko 10 ha wybudowano zagrody dla żubrów. Zwierzęta można oglądać z pomostu widokowego. Jest na co patrzeć. Samiec żubra waży blisko tonę, samica, choć znacznie mniejsza, też ma imponujące rozmiary. W końcu to największe ssaki w Europie. I straszne żarłoki - dorosły żubr zjada dziennie kilkadziesiąt kilogramów paszy.

W pszczyńskich zagrodach żyją także inne zwierzęta - muflony, jelenie, daniele i sarny. Jest tutaj także budynek edukacyjny, w którym można zapoznać się z fauną i florą regionu. Wart obejrzenia jest trójwymiarowy film o żubrach.

Dzisiaj, by mieć kontakt z naturą, nie trzeba nawet wychodzić z domu. Życie bocianów, które zasiedlają gniazdo na szczycie ceglanego komina w Ustroniu, kamera podgląda już od kilku lat dzięki miejscowemu kołu Stowarzyszenia Nauczycieli Edukacji Początkowej.

Czantorka i Beskidek Ustrońscy - tak internauci nazwali bociany. Ptaki mają fanów na całym świecie. O tej porze roku wszyscy nerwowo czekają na ich powrót. Droga z ciepłych krajów jest długa i pełna niebezpieczeństw, fani bocianów niepokoją się, czy Ustrońscy nie napotkają na jakieś kłopoty.

Nawet jeśli bociany szczęśliwie wrócą do domu w Ustroniu, wcale nie oznacza to idylli. Natura bywa okrutna. Co roku na oczach internautów rozgrywają się dramatyczne sceny. Dorosłe bociany zabijają się w walce o gniazdo, czasem rodzice zabijają pisklęta. Są też bójki, zdrady - życie bocianów pełne jest awantur i dramatycznych zwrotów. Nie bez powodu na stronie jest ostrzeżenie, że przekaz z gniazda może zawierać drastyczne sceny.

Ustrońska złożyła właśnie pierwsze jajko. Jak potoczą się dalej losy sympatycznej rodziny bocianów? Ich życie można śledzić tutaj.